Svete Trojice ili Duhovi - 8. juna 2025. godine - Običaji, istorija i verovanja

Praznik Svete Trojice, poznat i kao Duhovi ili Pedesetnica, jedan je od najznačajnijih dana u crkvenom kalendaru. Godine 2025. praznik se obeležava 8. juna, što ga čini važnim duhovnim događajem u životima vernika širom Srbije i sveta. Upravo zato, ovo je savršen trenutak da se podsetimo na njegovu suštinu, bogato nasleđe i običaje koji ga prate.

Kada se praznuje Sveta Trojica 2025. godine?

Tačan datum: 8. jun 2025.

Praznik Svete Trojice ili Duhovi u 2025. godini pada na nedelju, 8. juna. Ovaj datum je pokretan i svake godine se menja, jer zavisi od datuma proslavljanja Vaskrsa. Sveta Trojica se, po pravilu, slavi 50. dan posle Vaskrsa i uvek pada u nedelju, čime označava kraj pashalkog ciklusa i početak jednog novog, duhovnog perioda.

U crkvenom kalendaru, Sveta Trojica se ne posmatra samo kao pojedinačan dan, već i kao praznik koji obeležava celokupan događaj – silazak Duha Svetoga i početak misije Crkve u svetu. Ove godine, budući da Vaskrs pada 20. aprila 2025, praznik Svete Trojice prirodno se određuje pedeset dana nakon toga, što odgovara 8. junu.

Veza sa Vaskrsom i Spasovdanom

Praznik Svete Trojice neposredno je povezan sa Vaskrsom i Spasovdanom, čineći deo hronološke i duhovne celine:

• Vaskrs predstavlja Hristovo pobedonosno vaskrsenje iz mrtvih i temelj hrišćanske vere.

• Spasovdan, koji se praznuje 40 dana nakon Vaskrsa, simbolizuje Hristovo vaznesenje na nebo.

• Sveta Trojica, deseti dan nakon Spasovdana i pedeseti dan od Vaskrsa, označava silazak Svetog Duha na apostole i osnivanje Crkve.

Ova trojnost događaja ne samo što ukazuje na hronološki sled, već i na duboku teološku vezu među trima licima Svete Trojice: Ocem, Sinom i Duhom Svetim. Hristos se uznosi, ali ne ostavlja svet sam – Duh Sveti silazi i ostaje u Crkvi, u vernicima i u svetu, vodeći ih u istinu i život večni.

Upravo ta dinamika čini praznik Svete Trojice jednim od najdubljih i najradosnijih trenutaka u liturgijskoj godini.

Značenje praznika Duhovi

 

Objašnjenje izraza: Sveta Trojica, Duhovi, Pedesetnica, Trojičin dan

Praznik koji Srpska pravoslavna crkva i većina hrišćanskog sveta obeležava 50 dana posle Vaskrsa poznat je pod više imena: Sveta Trojica, Duhovi, Pedesetnica i Trojičin dan. Svako od ovih imena osvetljava drugačiji aspekt istog duhovnog događaja.

• Sveta Trojica ističe bogoslovsko značenje praznika, jer se na ovaj dan proslavlja prisustvo svih triju lica Boga: Oca, Sina i Svetog Duha. Ova formulacija potvrđuje temeljnu dogmu hrišćanstva o Trojedinom Bogu – jednom Bogu u tri božanske ličnosti.

• Duhovi označavaju silazak Svetog Duha na apostole. Termin je preuzet iz staroslovenskog jezika i odnosi se upravo na jednog Duha, a ne više njih, kako se često pogrešno tumači u narodnoj upotrebi.

• Pedesetnica potiče iz grčkog pentekoste (πεντηκοστή) što znači "pedeseti", jer se ovaj praznik praznuje pedeset dana nakon Vaskrsenja.

• Trojičin dan je narodna varijanta imena praznika, koja ukazuje na svakodnevno prihvaćeno razumevanje praznovanja Svete Trojice.

Sva ova imena vode nas ka istoj suštini – praznik Duhova je dan kada se objavila treća božanska ličnost – Duh Sveti – i kada je započelo delovanje Crkve među ljudima.

Hrišćanska simbolika Svetog Oca, Sina i Duha Svetog

Dogma o Svetoj Trojici je srž hrišćanske vere. Prema njoj, Bog postoji u tri lica:

• Otac – izvor sveg postojanja, Stvoritelj sveta,

• Sin – Isus Hristos, koji je postao čovek i otkupio ljudski rod,

• Duh Sveti – sila koja osvećuje, prosvetljuje i vodi vernike u istinu.

Na dan Duhova, treće lice Trojstva – Duh Sveti – silazi na apostole u vidu plamenih jezika, simbolično ih ispunjavajući božanskom mudrošću, snagom i darovima potrebnim za propovedanje Jevanđelja. Ovaj čin označava potpunu objavu Boga ljudima: Otac šalje Sina, a Sin, po svom vaznesenju, šalje Duha Svetog.

Ova dinamika unutar Božanske Trojice objašnjava zašto se praznik zove Sveta Trojica – jer se tada prvi put objavljuje trojstvena priroda Boga u punoj jasnoći.

"Rođenje Crkve" – silazak Duha Svetog na apostole

Duhovi se u crkvenoj tradiciji nazivaju i danom rođenja Crkve. Prema knjizi Dela apostolskih, dok su apostoli bili okupljeni na molitvi u Jerusalimu, Duh Sveti je sišao na njih u vidu plamenih jezika. Od tog trenutka, oni su postali sposobni da propovedaju jevanđelje na jezicima koje do tada nisu govorili, kako bi ih svi narodi sveta mogli razumeti.

Ovo čudo označilo je početak javnog delovanja Crkve. Apostoli više nisu bili samo Hristovi učenici – postali su misionari, učitelji naroda, osnivači lokalnih crkava. Mnoštvo ljudi se dalo krstiti tog dana, a vera se brzo proširila iz Jerusalima ka ostalim delovima Rimskog carstva.

Istorijski koreni praznika

Jevrejski praznik Sedmica i njegova transformacija u hrišćanstvu

Koren praznika Duhova nalazi se u jevrejskom prazniku Šavuat, koji se u Bibliji naziva Praznik sedmica. Ovaj praznik se obeležavao sedam sedmica i jedan dan nakon praznika Pashe – tačno pedesetog dana – i imao je dvojaku simboliku: bio je to praznik žetve i dan sećanja na davanje Tora zakona na Sinaju.

Tokom hrišćanske interpretacije i transformacije, ovaj praznik je dobio novo značenje: mesto žetve zamenjuje se duhovnim plodovima – silaskom Duha Svetog, dok Zakon koji je Bog dao Jevrejima biva zamenjen novim, duhovnim zakonom upisanim u srca ljudi, kroz prisustvo Duha.

Hrišćanstvo je, tako, preobrazilo praznik Sedmica u Pedesetnicu, dajući mu novu eshatološku i soteriološku dimenziju – početak spasenja za sve narode, ne samo za Izrailj.

Hronološki i teološki razvoj značenja praznika kroz vekove

Tokom ranog hrišćanstva, Pedesetnica je postala jedan od tri glavna praznika, uz Vaskrs i Božić. U hronološkom smislu, smešta se između Hristovog Vaznesenja (Spasovdan) i početka misije Crkve. U teološkom smislu, razvija se kao praznik Duha Svetog, što postaje naročito važno u doba jeresi i rasprava o prirodi Trojstva.

U vizantijskoj epohi, praznik dobija dodatnu liturgijsku dubinu – služe se posebne molitve Duhu Svetom, a razvijaju se i narodni običaji u vezi sa zelenilom, biljkama i simbolima života.

Etimologija izraza „Duhovi“ i „Pedesetnica“

• Duhovi – termin potiče iz staroslovenskog jezika i označava Duha u dativu jednine. Iako se danas često koristi u množini, ispravno je da se odnosi na Svetog Duha – treće lice Svete Trojice. Greška u interpretaciji je posledica fonetske i gramatičke promene kroz vekove.

• Pedesetnica – dolazi iz grčkog jezika (πεντηκοστή, pentekoste) i doslovno znači "pedeseti dan". Ova reč se javlja još u Septuaginti (grčkom prevodu Starog zaveta), kao označenje za praznik žetve i jubilejske godine. Kasnije je preuzeta u hrišćansku terminologiju da označi dan kada je Duh Sveti sišao na apostole.

Razumevanje ovih termina osvetljava dubinu praznika i omogućava bolje sagledavanje njegovog duhovnog i kulturološkog značaja, ne samo kao običaja, već i kao temelja crkvene misije i teološkog identiteta hrišćanstva.

Sveta Trojica i srpska tradicija

Uloga praznika u Srpskoj pravoslavnoj crkvi

U Srpskoj pravoslavnoj crkvi, praznik Svete Trojice zauzima posebno, uzvišeno mesto. On je treći po značaju, odmah nakon Vaskrsa i Božića, i obeležava se sa punim liturgijskim sjajem. Crkveni kalendar ga ubraja u gospodnje praznike, jer se odnosi na događaj koji označava početak delovanja Crkve u svetu, kada Sveti Duh silazi na apostole i omogućava im da propovedaju evanđelje narodima sveta.

Srpska crkvena praksa duboko poštuje ovu svečanost, a vernici ga doživljavaju kao dan duhovnog preporoda, molitvenog prosvetljenja i početak liturgijske zrelosti hrišćanskog naroda. Mnoge eparhije SPC posvećuju posebne liturgije i duhovne akademije upravo ovom prazniku, podsećajući vernike na značaj Duha Svetoga kao božanske sile koja oživljava, ujedinjuje i vodi Crkvu.

Liturgijske službe i simbolika molitvi Duhu Svetom

Na dan Svete Trojice, liturgija se bogato ukrašava posebnim molitvama i činovima. U hramove se unosi zelenilo, simbol obnove, plodnosti i života, a pod se posipa svežom travom. Tokom službe, posebno mesto zauzimaju molitve upućene Svetom Duhu, koje se čitaju klečeći, što je retkost u liturgijskoj praksi – jer su nedelje dani u kojima se uobičajeno ne kleči.

Nakon liturgije sledi večernje sa klečećim molitvama, što je jedan od najdirljivijih trenutaka praznika. Vernici padaju na kolena i upućuju molitve Duhu Svetom, moleći za prosvetljenje, utehu, snagu i zaštitu.

Molitve Duhu Svetom imaju duboku simboliku – prizivaju obnovu duše i duha, izlazak iz grešnog stanja, osvećenje misli i dela. U crkvenom učenju, Duh Sveti se naziva „Dušom Crkve“, jer bez njega nema života, pokajanja ni istine.

Istorijski događaji povezani sa praznikom (npr. Čukur-česma 1862. i Dan policije)

Praznik Duhova ima i značajnu istorijsku komponentu u srpskom kontekstu. Na dan Svete Trojice, 1862. godine, dogodio se čuveni incident kod Čukur-česme u Beogradu, kada je turska patrola ubila srpskog dečaka. Taj događaj izazvao je višednevne sukobe i krvoproliće, koje je kulminiralo turskim bombardovanjem Beograda iz beogradske tvrđave.

Ovo krvavo poglavlje srpske istorije nije zaboravljeno – upravo zbog toga, praznik Svete Trojice je postao i Dan policije i Dan Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srbije. Time se simbolično povezuje vera u božansku pravdu i snaga zaštite naroda koju država nastoji da obezbedi.

Praznik, dakle, dobija i patriotsku dimenziju, jer spaja duhovnu obnovu sa sećanjem na herojstvo i žrtvu.

Običaji za praznik Duhova u Srbiji

Unošenje trave i zelenila u hramove i domove

Jedan od najprepoznatljivijih običaja na praznik Duhova jeste unošenje trave i zelenih grana u hramove i domove. Ovaj običaj potiče iz simbola obnove prirode i duhovne svežine. Zelena boja, trava i lišće simbolizuju novi život, prolećno buđenje i plodnost. U liturgijskom smislu, predstavljaju dolazak Duha Svetog koji „osvežava“ i obnavlja duše ljudi, slično kao što prolećna kiša i sunce obnavljaju zemlju.

U mnogim hramovima SPC širom Srbije, podovi se prekrivaju svežom travom, a ikonostasi i zidovi kite se brezovim i lipovim granama, što daje celom prostoru osećaj svetosti, prirodnosti i duhovne svežine.

U domovima vernika, ovaj običaj se ponavlja – trava se stavlja ispod stolnjaka, venčići se kače na vrata, a grančice se stavljaju pored ikona i kandila.

Pletanje venčića i značenje trave i bilja

U nekim krajevima Srbije, naročito u centralnoj Šumadiji, vernici pletu venčiće od lekovitog bilja i trave tokom prazničnog dana. Ovi venčići se posvećuju molitvama i osvećenju tokom večernje službe, a zatim odnose kući i čuvaju pored ikone.

Veruje se da venčići štite kuću i ukućane od bolesti, nesreće i zlih sila. U nekim porodicama, venčići se bacaju u vatru tokom zimskih praznika ili se menjaju naredne godine na isti dan. Bilje koje se najčešće koristi uključuje kamilicu, bosiljak, ivanjsko cveće i peršun, a često se veruje da ono tada ima posebnu duhovnu moć.

Ovaj običaj je spoj hrišćanske simbolike i drevnih paganskih verovanja u zaštitnu snagu prirode, što pokazuje duboku sintezu narodnog duha i crkvene tradicije.

Litije i krstonoše u Šumadiji i drugim krajevima

Praznik Duhova se u mnogim mestima obeležava i litijama – svečanim verskim povorkama koje prolaze kroz sela, polja i vinograde, uz molitvu za plodnu godinu, kišu i zaštitu useva.

U pojedinim krajevima, poput sela u Šumadiji, ovaj dan je poznat i po krstonošama – običaju gde izabrani muškarci i devojke, često u narodnoj nošnji, sa krstovima, barjacima i ikonama, predvode procesiju kroz polja. Ovaj čin simbolizuje blagosiljanje zemlje i naroda, a povezuje se sa molitvom za oprost grehova i zaštitu od elementarnih nepogoda.

Krstonoše često pevaju tropar Duhu Svetom, a celokupna povorka se zaustavlja kod kapelica, bunara ili svetih izvora gde se čita molitva.

Odlazak u manastire i uzimanje osveštane vodice

Na praznik Duhova, običaj je da se posećuju manastiri i svetilišta, posebno oni posvećeni Svetoj Trojici. Vernici dolaze da prisustvuju liturgiji, ispovede se, pričeste i uzmu osveštanu vodicu, koju potom nose kući.

Veruje se da ova vodica ima moć da očisti dom od negativne energije, donese mir u porodicu i izleči bolesne. Mnogi ovu vodu čuvaju celu godinu i koriste je kada osete da im je potrebna duhovna snaga ili isceljenje.

Posebno je izraženo hodočašće u manastire u centralnoj i istočnoj Srbiji – manastiri Svete Trojice u Ovčaru, Negotinu i Sremu postaju mesta okupljanja, molitve i tišine.

Običaji vezani za zaštitu doma, zdravlje i duhovni preporod

Duhovi se u narodnoj tradiciji smatraju danima duhovne borbe – periodom kada se ne vidi samo slavljenje, već i aktivna zaštita doma i porodice. Smatra se da u danima oko Duhova deluju nevidljive sile, te se vernici posebno mole, ne ostavljaju domove bez ikone i izbegavaju svađe i teške reči.

Postoji i verovanje da nije dobro spavati na Duhove, jer su tada duhovne sile naročito aktivne. Umesto toga, preporučuje se molitva, činjenje dobrih dela, i boravak u prirodi ili crkvi.

Ovaj praznik se doživljava kao trenutak duhovne obnove – kada se od Boga traži novi početak, oproštaj, snaga za izazove koji dolaze. Zbog toga se mnogi odlučuju da na ovaj dan donesu važne životne odluke, da prekinu sa lošim navikama ili započnu duhovni post.

U narodnoj svesti, Sveta Trojica nije samo crkveni praznik, već snažan simbol unutrašnje promene, pokajanja i obnove odnosa među ljudima – sa sobom, sa bližnjima i sa Bogom.

Verovanja i simbolika

Zašto se ne spava na Duhove

Jedno od najzastupljenijih narodnih verovanja vezanih za praznik Svete Trojice jeste da ne treba spavati na dan Duhova. Ovo verovanje potiče iz davne tradicije koja spaja hrišćansku simboliku sa predhrišćanskim shvatanjem „otvorenih dana“ – perioda kada je nebeski svet posebno blizu zemaljskom i kada duhovi, kako dobri, tako i zli, imaju pristup ljudima.

Spavanje u tom periodu tumači se kao izlaganje ranjivosti, jer je čovek u snu nezaštićen, pa se veruje da se tada duhovne sile mogu lakše približiti i izazvati duševnu ili telesnu štetu. Umesto odmora, podstiče se budnost, molitva, mir i duhovno sabranje – dan se provodi u liturgijskom zajedništvu i u molitvenom duhu.

Iako Crkva ne insistira na ovom verovanju, ono je duboko ukorenjeno u narodnoj svesti i posmatra se kao deo šireg duhovnog opreza i poštovanja svetosti dana.

Period snažnih duhovnih energija

Prema narodnoj i hrišćanskoj simbolici, Duhovi su vreme kada je svet ispunjen duhovnom silom i svetlošću, a prostor između neba i zemlje je „otvoren“. Smatra se da je to vreme u kome se molitve čuju brže, u kome su odluke koje čovek donosi snažnije povezane sa Božjom voljom, i kada se duhovne borbe intenziviraju.

Zato se ovaj praznik doživljava kao vrhunac duhovne energije u liturgijskoj godini. Vernici se podstiču da se mole, ispovedaju, donesu zavete, oproste dugove, pomire se sa bližnjima i započnu nove puteve sa verom i smirenjem.

Vernici veruju da venčići štite kuću i porodicu

Venčići napravljeni od trave i lekovitog bilja, koji se pletu tokom večernje službe na dan Duhova, imaju poseban status u narodu. Njihova uloga nije samo dekorativna, već duboko simbolična. Vernici veruju da ti venčići:

• štite kuću od bolesti i nesreće,

• čuvaju ukućane od nevolja i neprijateljskih misli,

• donose blagostanje, zdravlje i mir.

Obično se stavljaju iznad ulaznih vrata, kod ikone, ili u prostoriju u kojoj se porodica najčešće okuplja. U pojedinim krajevima, ako bi neko iz porodice oboleo, deo venčića bi se potapao u vodu, koja se zatim pila kao lek.

Veruje se da se venčić ne baca, već se nakon godinu dana spaljuje ili zakopa ispod voćke u dvorištu, čime se zatvara simbolični krug zaštite i zahvalnosti.

 

Sveta Trojica kao slava i narodni praznik

Gde se sve slavi kao krsna slava (opštine, gradovi, porodice)

Pored toga što je veliki crkveni praznik, Sveta Trojica se u mnogim krajevima Srbije slavi i kao krsna slava, kako na nivou pojedinačnih porodica, tako i u lokalnim zajednicama, opštinama i gradovima.

Među mestima u kojima je praznik službeni dan grada ili opštine, ističu se:

• Požarevac – gde se tradicionalno održava liturgija, litija ulicama i narodni sabor,

• Kraljevo, koje organizuje niz kulturno-duhovnih manifestacija,

• Kruševac, u kojem se praznik povezuje sa tradicijom Nemanjića i duhovnim nasleđem srednjovekovne Srbije,

• Beogradske opštine Surčin, Čukarica i Lazarevac, gde se Sveta Trojica obeležava kao opštinska slava uz prisustvo verskih, kulturnih i političkih predstavnika.

Na porodičnom nivou, mnoge srpske porodice slave Trojice kao svoju krsnu slavu. Praznik se obeležava svečanom liturgijom, lomljenjem slavskog kolača, osvećenjem žita i porodičnim okupljanjem. Zanimljivo je da se u nekim domaćinstvima prvi dan praznika slavi kao slava, dok se u drugima drugi dan praznika poštuje kao dan slave, što zavisi od lokalne tradicije.

Slava esnafa: posebno trgovaca

U prošlosti, kada su esnafi imali snažnu društvenu i ekonomsku ulogu, svaki zanatski i trgovački stalež imao je svog zaštitnika i slavu. Sveta Trojica se u mnogim mestima slavila kao esnafska slava trgovaca, koji su verovali da blagodat Duha Svetog donosi uspeh, mudrost i zaštitu u poslovanju.

Trgovci su na taj dan zatvarali radnje, učestvovali u liturgiji i organizovali gozbe za svoje kolege i poslovne partnere. Danas se taj običaj zadržao u tragovima, najviše u manjim sredinama, gde lokalne zanatlije i preduzetnici i dalje praktikuju zajedničku proslavu.

Obeležavanje u dijaspori

Srbi u dijaspori, naročito oni u Austriji, Nemačkoj, Švajcarskoj, Kanadi i Australiji, često obeležavaju Svetu Trojicu u okviru svojih parohija i crkvenih opština. Iako se mnogi običaji prilagođavaju uslovima života u inostranstvu, suština se zadržava: sveta liturgija, zajednički ručak i prisustvo svih generacija okupljenih u crkvenim salama ili domovima.

Zanimljivo je da u nekim parohijama Sveta Trojica služi i kao parohijska slava, dan kada se okupljaju svi vernici iz tog kraja, bez obzira na to da li pojedinačno slave taj praznik ili ne. Kroz takve proslave, srpska zajednica u dijaspori neguje svoj verski identitet i povezanost sa maticom, prenoseći običaje na mlađe generacije koje odrastaju van Srbije.

Praznik u savremenom društvu

Kako se danas obeležava praznik: spoj vere i narodne tradicije

U savremenom kontekstu, praznik Svete Trojice se obeležava kao spojev duhovnosti i tradicije, ali i kao prilika za porodično okupljanje i kulturna dešavanja. I dalje je dominantna liturgijska dimenzija praznika – vernici prisustvuju svetoj liturgiji, učestvuju u klečećim molitvama i nose venčiće kućama.

Međutim, uz liturgijski deo, praznik sve više poprima i društvenu komponentu – organizuju se duhovni koncerti, dečiji programi, izložbe, promocije knjiga i večeri duhovne poezije. U mnogim gradovima, dan se obeležava kao neradni dan, uz prenošenje sadržaja i kroz lokalne medije i internet portale.

Tradicionalni običaji, poput unošenja trave u kuću, odlaska u manastire i moljenja za zdravlje porodice, i dalje su prisutni, posebno u ruralnim sredinama i među vernicima koji žele da očuvaju autentičnu duhovnu atmosferu.

Medijska pokrivenost i važnost u javnom životu

U poslednjim godinama, praznik Svete Trojice dobija značajnu pažnju u medijima, posebno na televiziji, radiju i portalima koji pokrivaju verske, kulturne i lokalne teme. Najčešće se objavljuju:

• Prilozi o običajima i verovanjima

• Prenosi liturgija iz značajnih hramova

• Izjave sveštenika i episkopa o poruci praznika

• Istorijski podsetnici na događaje poput Čukur-česme

• Saveti o tome kako se praznik proslavlja u kućnim uslovima

Mediji takođe ističu praznik kao primer očuvanja nematerijalne kulturne baštine, naročito u vreme kada se tradicionalne vrednosti suočavaju sa izazovima modernog načina života.

Uloga praznika u očuvanju duhovnog identiteta

Praznik Svete Trojice u savremenom društvu ima ključnu ulogu u očuvanju duhovnog identiteta, kako pojedinca, tako i zajednice. On podseća vernike na snagu Duha Svetoga kao božanske sile koja neprestano obnavlja, oživljava i vodi.

U vreme sveopšte brzine, individualizma i duhovne zbunjenosti, praznici poput Duhova predstavljaju oslonac i orijentir – dan kada se vraćamo temeljima vere, zajedništvu i vrednostima koje nadilaze svakodnevicu. Oni podsećaju na važnost duhovne budnosti, praštanja, sabornosti i nade, vrednosti koje su jednako važne danas kao i u vreme ranih hrišćana.

U vremenu nemira, duhovne rasejanosti i svakodnevne iscrpljenosti, praznik Svete Trojice nas poziva da se zaustavimo, oslušnemo i obnovimo. On nas podseća da život ne završava na materijalnom, da čovek nije sam, i da postoji sila koja nas vodi, štiti i ispunjava smislom.

Duh Sveti je, prema hrišćanskom učenju, utešitelj, učitelj i vodič. Njegovo prisustvo se ne ogleda samo u liturgiji, već u svakom iskrenom pokajanju, u svakom oproštaju, u svakom molitvenom uzdahu čoveka koji traži put. Zato praznik Duhova nije samo istorijska činjenica – on je živa stvarnost Crkve i poziv da se ponovo duhovno rodimo, sada i ovde.

Najčešće postavljana pitanja (FAQ)

1. Kada se obeležava praznik Svete Trojice u 2025. godini?

Praznik Svete Trojice, poznat i kao Duhovi ili Pedesetnica, obeležava se u nedelju, 8. juna 2025. godine. Uvek se praznuje pedeseti dan posle Vaskrsa, što znači da datum varira iz godine u godinu.

2. Zašto se praznik zove Sveta Trojica ako se tada proslavlja Duh Sveti?

Naziv „Sveta Trojica“ označava punu objavu Boga u tri lica: Oca, Sina i Duha Svetog. Na Duhove se obeležava silazak Duha Svetog na apostole, čime se kompletira objava Trojstva, pa se zato praznik naziva i Trojičin dan.

3. Da li se Sveta Trojica slavi kao slava?

Da, u mnogim delovima Srbije praznik Svete Trojice se slavi kao porodična slava, ali i kao slava gradova i opština, poput Požarevca, Kraljeva i beogradskih opština Surčin, Čukarica i Lazarevac. U prošlosti je bio i esnafska slava trgovaca.

4. Koji su najpoznatiji običaji za Duhove u Srbiji?

Najrasprostranjeniji običaji uključuju:

• Unošenje trave i zelenila u domove i crkve,
• Pletenje venčića od bilja,
• Odlazak u manastire i uzimanje osveštane vodice,
• Litije i krstonoše kroz sela i polja,
• Molitve Duhu Svetom uz klečanje tokom večernje službe.

 

5. Zašto se na Duhove ne preporučuje spavanje?

U narodnom verovanju, Duhovi su dan kada je svet prepun duhovnih energija. Spavanje se smatra nepovoljnim jer je osoba tada duhovno „najosetljivija“, pa se preporučuje budnost, molitva i duhovna sabranost.

6. Kako se praznik Svete Trojice obeležava u dijaspori?

U srpskoj dijaspori, praznik se proslavlja u okviru parohijskih zajednica – kroz liturgije, molitve, zajedničke trpeze i kulturne programe. On ima ulogu očuvanja duhovnog i nacionalnog identiteta među Srbima koji žive van matice.